Gọọmentị Zimbabwe na-ewepụta ụzọ ọzọ maka mmetụta COVID-19

Anyị nwere nkọwa dị mma na nke na-adịghị mma na mmetụta COVID-19 na akụnụba anyị. M ga-enye nyocha zuru oke ka gọọmentị ga-esi gboo ọrịa a ma wuliteghachi akụ na ụba. Anyị nwere nkuzi ole na ole anyị ga-amụta site na ahụmịhe a ma n'otu oge ahụ, anyị ga-ewepụta usoro kwesịrị ekwesị iji lebara akụkụ ndị dị mkpa n'akụkụ akụkụ dị oke mkpa nke akụ na ụba. Dịka onye na-ahụ maka mmepe na onye ndụmọdụ ndụmọdụ, m ga-enye usoro ọzọ nke a ga-emepụta maka nlele kwesịrị ekwesị na nguzozi maka akụ na ụba na ọnọdụ anyị na-arịa ọrịa.

1. COVID-19 ndị ọrụ na-arụ ọrụ ga-abụrịrị nke gụnyere

N'oge gara aga, Gọọmenti anyị na-agbasi mbọ ike iji dozie akụkụ nke nghọta na ịza ajụjụ na akụrụngwa niile na-ahụ onwe ha na Fiscus nke mba, nke a mere ka ndị na-akwụ ụgwọ na mba ụwa na ndị mmekọ mmepe na-arụ ọrụ na ndị obodo na òtù ndị ọzọ. M ga-arịọ Onye isi ala Mnangagwa ka ọ nabata ndị ọkà mmụta, ndị nchọpụta, ndị na-eme iwu, ndị ọrụ nzuzo, ndị ahịa, ndị ọchụnta ego, na ndị omebe iwu ka ha gbasaa ọrụ ọrụ site n'ịhụ na ịza ajụjụ na nghọta bụ akụkụ nke ọrụ a. Ka ọ dị ugbu a ọnụ ọgụgụ ọha amabeghị ọnụ ọgụgụ, ego ole enyere maka ọrịa a na ole fọdụrụ, na onye e nyere onyinye dị otú ahụ na ihe ndabere. Kedu ihe gọọmentị mere site na Ministri Ahụike ahọpụtara inye onyinye ndị ahụ. Nghọta na nkwuputa bụ otu n'ime ihe ndị bụ isi nke Ọchịchị na Ọchịchị.

2. COVID - 19 ohere iji mebie ọrụ akụ na ụba anyị

Ọ bụ ezie na m nwere ekele maka usoro mkpọchi gọọmentị tinyere izu ise gara aga, ọ bụ ihe amamihe dị na ya iwepụta usoro na ụzọ ọzọ iji nye ngwọta akụ na ụba iji malite ịmalite akụ na ụba. Enwere nnukwu nlaazu zuru ụwa ọnụ na akụ na ụba enweela nnukwu ihe ndọghachi azụ, anyị nwekwara ike ịhụ ọdịda nke ọtụtụ ụlọ ọrụ. Ọ dịghị mkpa ịnwe mkpọchi mkpokọta, a ga m akwado Gọọmenti ka ọ gbasaa ndị na-enye ọrụ dị ka Small and Medium Enterprises (SMEs), site na-ekenye ha ebe kwesịrị ekwesị maka azụmahịa ha. M ga-enye ihe atụ, anyị nwere ike inwe ndị si Kuwadzana nwere ebe ha họpụtara maka azụmahịa, anyị nwere ike ịnweta ndị si Marlborough nwere ebe nke ha. Nke a ga-ebelata ụgwọ ọrụ, belata mmegharị na-adịghị mkpa, ma belata nnukwu ihe ize ndụ nke ibute ọrịa. Nke a ga-eme ka usoro ego dịwanye mma, mee ka ọ dị mfe mbelata ego, ma kwalitekwa ịzụ ahịa mpaghara na mmegharị ihe ndị dị mkpa, ma kwalite akụ na ụba ahịa efu.

3. Mgbanwe siri ike iji mepụta amụma mmepe kwesịrị ekwesị

Anyị nwere ike ịmụta ahụmahụ ole na ole na ihe anyị hụrụ site n'aka ndị dike zuru ụwa ọnụ dị ka South Africa, United Kingdom, United States of America, isi obodo Europe dị ka German, Australia, na Netherlands, wdg. Mba ndị a weputara ngwugwu mkpali iji napụta akụ na ụba ha, na Zimbabwe nwere ihe ịma aka na njikere. Ka m dokwuo anya site n'ikwu, anyị enweghị usoro dị njikere maka otu esi emeso COVID - 19. Ụbọchị ole na ole gara aga, Onye isi ala kwupụtara ngwugwu ihe mkpali ijeri 18, nke ga-enyere ụlọ ọrụ aka na akụkụ ndị ọzọ dị oke egwu nke akụ na ụba nke na-enweghị ike izi ezi na okwu bara uru. . Anyị na-abanye n'ime izu nke ise n'okpuru iwu mkpọchi mkpọchi, anyị ka ga-ahụ ngwugwu mkpali ijeri 18. Na mbụ, Minista na-ahụ maka ego bụ Muthuli Ncube kwupụtara na ọ ga-ahapụ ihe karịrị nde 500 cushion allowances Fund, na onye ọ bụla nwa amaala kwesịrị ịnata ma ọ dịkarịa ala 1000 eco cash back up, na anyị enweghị ihe ọ bụla na-egosi na anyị na-fọrọ nke nta ịbanye na nke isii. izu. Ọ dị mkpa ka Gọọmenti, ụlọ ọrụ a na-akwanyere ùgwù nke ọma ikwu eziokwu, na-eje ije n'okwu ahụ, ya mere wulite ntụkwasị obi n'etiti ụmụ amaala na ndị ọrụ ọha.

- Ndị kansụl ward & Mps ma ọ bụ ndị isi mpaghara ga-eme nkesa nri. Ọ dịghị mkpa ka ndị ozi mara mma na-ahụ ebe niile n'ime ime obodo na-ekesa ihe oriri. Nke a ga-eme ka mbelata ụlọ ọrụ ndị minista a na-akwanyere ùgwù.

- Anata onyinye ga-abụrịrị COVID-19 taskforce ma ọ bụ ngalaba ahụike. Ọ nwere ike ọ gaghị adị mkpa ịnweta otu presidium ma ọ bụ osote onye isi oche na-anata onyinye ma ọ bụ ọbụna ndị Minista na-anata friji.

– Onye isi ala bụ ụlọ ọrụ siri ike nke a na-agaghị emebi emebi ma ọ bụ mebie ya, nke a ga-eme ka ọ bụrụ ụlọ ọrụ nke ndị isi oche ka ọ bụrụ klọb.

4. Ohere iji wulite mmekọrịta na ndị mmekọ mba ụwa

COVID-19 ga-abụ ohere imezi mmekọrịta ya na ndị mmekọ mmepe na ndị nbinye nke mba ụwa. Ndị ọrụ na-arụ ọrụ kwesịrị inye mmelite oge niile maka otu esi ejikwa akụrụngwa kwa ụbọchị ma na-enye akụkọ kwesịrị ekwesị mgbe niile gbasara ihe gbasara ego.

6. Ohere ijikọ obodo

Ahụrụ m vidiyo nke onye isi ala South Africa Cyril Ramaphosa ka ọ na-agwa South Africa okwu na mkparịta ụka dị mkpirikpi ya na ndọrọ ndọrọ ọchịchị ya na ndọrọ ndọrọ ọchịchị Julius Malema, nke a ga-akwalite ntụkwasị obi n'ime ndị nwere ike itinye ego na ntụkwasị obi obodo. Taa South Africa na-enwe ọganihu site na onyinye, ihe onwunwe, nkwado mba ụwa n'ihi na ha jiri ohere ahụ gosipụta ịdị n'otu nke nzube.

7. Enyere akụkụ dị oke mkpa nke akụ na ụba ụzọ

Ọ bụrụ na Gọọmenti Zimbabwe butere akụkụ ise dị oke mkpa nke akụnụba ụzọ, ya bụ:

1. Ọrụ ugbo
2. Ngwuputa nri
3. Mmepe akụrụngwa
4. Njem nlegharị anya
5. Industrylọ ọrụ

Akụ na ụba anyị ga-abụ ihe na-enye aka n'usoro mmepe obodo. Anyị nwere kilomita iji gaa na akụnụba anyị.

# Ntugharị nke mmefu anyị dị oke mkpa

Ijeri 4.3 nke furu efu n'ụlọ ọrụ Command Agriculture nwere ike iduga na ngalaba nrụpụta.

1.2 Ijeri Iwu Agriculture Fund gaara enwela ụzọ dị anya iji napụta ngalaba ahụike, Ngwuputa na agụmakwụkwọ na-arịa ọrịa. Ọ bụ ihe ihere ịnata ikuku ventilashị n'aka ndị na-enye onyinye, mana anyị nwere ijeri 1.3 nke kwụsịrị n'ọdịdị nke Command Agriculture.

– Ngụkọta nke 9 Ijeri USD maka Iwu Agriculture adịghị ebe dị nso na National Fiscus.

Onyinye agaghị abụ nnukwu atụmatụ ihicha ego ruru unyi.

– Agriculture Ministry na njikọ nke obodo ego ụlọ ọrụ ( Banks ) , ga-ahụ maka SMART AGRICULTURE.

A na-enweta nkuzi sitere na ahụmịhe COVID-19:

1. Ohere imegharị onwe anyị. Mgbanwe nke echiche bụ isi. Ohere ijikọ ọnụ na ịbịakọta ọnụ dịka otu ezinụlọ. Nkesa nri nke akụkụ kwesịrị oge gara aga.

2. Nnyocha na mmepe ga-abụ ihe kacha mkpa. Anyị chọrọ akụrụngwa maka ndị mmụta ga-ewepụta echiche na COVID-19 na ọrịa na-efe efe ndị ọzọ. A ghaghị iwusi ụlọ ọrụ nyocha ike

3. Nkwalite mmepe nka

4. Tinye ọrụ ekwentị na nzụkọ mebere iji chekwaa ego njem

5. Ọganihu teknụzụ na mpaghara niile dị oke egwu nke akụ na ụba

6. Ngalaba na-abụghị nke na-ekere òkè dị ukwuu na mgbasa ozi ego obodo na mba ofesi akwụsịla ahịa. A ga-enwerịrị usoro azụmaahịa kwesịrị ekwesị na usoro iji lebara isi ihe ndị dị otú ahụ anya

8. ekpughere ụlọ ọrụ ndị na-adịghị ike dị ka ahụike, agụmakwụkwọ na ICT

9. Mgbasawanye ike nke netwọk eriri dị oke mkpa iji kwalite nkwurịta okwu dị irè

10. Kama ịga njem na-enweghị isi na nzuko na-enweghị isi na ụwa-trotting, ndị isi Gọọmenti, President na Cabinet Minister ga-eji ohere nke eriri netwọk dị ka Zoom nzukọ, wdg Channel niile ego ego kwupụta oké egwu ngalaba nke aku na uba.

11. A na-ebelata mmefu ọha na eze, mmegharị na-adịghị mkpa, na ndị mmadụ na-ejedebe na usoro na mpaghara ha. Ndị mmadụ nwere ike ịrụ ọrụ n'ụlọ wee chekwaa ego.

12. Environment dị ọcha. Achọrọ m ịkele Gọọmenti maka ime ihe ndị dị mkpa iji hichaa obodo niile mana m na-agba ha ume ka ha chọta ebe kwesịrị ekwesị maka ndị na-ere ahịa, SMEs, na ndị egwuregwu ndị ọzọ iji meziwanye ndụ ha.

13. Mgbanwe ihu igwe ka mma. Ụgbọ ala pere mpe yana mgbagha dị ntakịrị.

14. Na-edozi ihe mgbochi ahia. Anyị dabere na mbubata na 97.5% nke akụ na ụba anyị bụ mpaghara nkịtị, ha dabere na ngwaahịa sitere na mba ndị agbata obi anyị dị ka South Africa, Botswana na Zambia. Ọ dị mkpa ka Gọọmenti na ndị otu ha na-arụkọ ọrụ maka otu ha ga-esi nagide ọnọdụ ndị dị otú ahụ.

Ikpeazụ ma ọ bụghị nke kacha nta - COVID - 19 bụzi iwu ọhụrụ

Anyị ga-anabata na ọ bụ ugbu a eziokwu na-amụta ibi na ya. Kedu ihe m na-ekwu? Ana m ekwu naanị mepee akụ na ụba wee wepụta usoro iji lebara akụkụ ndị bụ isi, nsogbu ahụike, ụkpụrụ kwesịrị ekwesị iji chebe ọha. Anyị chọrọ nri na tebụl, n'otu oge ahụ, anyị aghaghị ịmụta ibi na ya. COVID-19 dị anyị gburugburu, ka anyị mepee akụ na ụba ma chọta ụzọ anyị ga-esi meziwanye ihe oriri anyị

15. Mkpọchi izu abụọ adịghị mkpa. Ka anyị nwee mgbanwe siri ike iji gboo ihe ịma aka akụ na ụba wee wepụta usoro kwesịrị ekwesị iji dozie ihe dị nso.

Daalụ

Tinashe Eric Muzamhindo iSa Researcher and Policy Advisor. Ọ bụkwa onye isi oche nke Zimbabwe Institute of Strategic Thinking (ZIST), enwere ike ịkpọtụrụ ya na [email protected]